1. Nứt một phần đầu

Lỗi này xảy ra khi phần trên (đầu) của viên thuốc bị tách ra khỏi thân viên, giống như việc "bật nắp". Hiện tượng này làm mất tính toàn vẹn về cấu trúc viên thuốc, ảnh hưởng nghiêm trọng đến liều lượng và hình thức sản phẩm.

Nguyên nhân:

• Lực nén không đủ: Dẫn đến liên kết giữa các hạt bột yếu, không đủ sức giữ viên nguyên vẹn.

• Công thức kém: Thiếu các chất kết dính (binder) hoặc tỷ lệ tá dược không phù hợp, làm giảm khả năng kết dính của khối bột.

• Dòng hạt kém: Hạt có kích thước không đồng đều hoặc khả năng chảy kém dẫn đến sự phân bố vật liệu không đều trong lòng khuôn, tạo ra điểm yếu trong cấu trúc viên.

Biện pháp khắc phục:

• Tăng lực nén của máy dập viên một cách phù hợp để cải thiện liên kết giữa các hạt.

• Điều chỉnh công thức, bổ sung hoặc tăng hàm lượng chất kết dính.

• Giảm kích thước hạt và tối ưu hóa quy trình tạo hạt (granulation) để cải thiện khả năng chảy của nguyên liệu.

2. Nứt nhiều phần

Lỗi này nghiêm trọng hơn nứt đầu, biểu hiện bằng việc viên thuốc bị tách thành nhiều lớp mỏng theo chiều ngang. Vết nứt có thể không hoàn toàn, chỉ xuất hiện ở rìa viên hoặc xuyên suốt toàn bộ viên.

Nguyên nhân:

• Khí bị giam giữ: Không khí bị mắc kẹt trong khối bột và không thoát ra kịp trong quá trình nén, tạo thành các lớp ngăn cách.

• Độ ẩm không phù hợp: Độ ẩm quá cao hoặc quá thấp đều có thể phá vỡ sự liên kết giữa các lớp hạt.

• Lực nén quá nhanh hoặc không đồng đều: Việc áp lực gia tăng đột ngột khiến khối bột không kịp liên kết chặt chẽ.

Biện pháp khắc phục:

• Sử dụng các kỹ thuật tạo hạt để loại bỏ không khí triệt để trước khi dập.

• Kiểm soát chặt chẽ độ ẩm của hạt trong suốt quá trình sản xuất.

• Điều chỉnh tốc độ dập và lực nén để cho phép không khí thoát ra từ từ và vật liệu nén chặt một cách đồng nhất.

>>> Xem thêm: Các lưu ý quan trọng khi sử dụng viên nén là gì?

3. Hiện tượng dính

Đây là lỗi rất phổ biến, xảy ra khi vật liệu dính vào bề mặt của chày (punch) thay vì được đẩy ra ngoài một cách trơn tru. Hiện tượng này gây ra bề mặt viên thuốc không nhẵn, xước xát hoặc biến dạng.

Nguyên nhân:

• Bôi trơn không đủ: Lượng chất bôi trơn (lubricant) trong công thức quá ít hoặc phân bố không đều.

• Thành phần dính: Một số hoạt chất hoặc tá dược có bản chất dính và hút ẩm cao.

• Bề mặt dụng cụ: Chày cối bị xước, mòn hoặc đánh bóng kém làm tăng ma sát.

• Độ ẩm cao: Làm tăng tính dính của nguyên liệu.

Biện pháp khắc phục:

• Tăng tỷ lệ chất bôi trơn phù hợp trong công thức (ví dụ: Magnesium Stearate).

• Làm khô nguyên liệu đúng cách để giảm độ ẩm.

• Thường xuyên kiểm tra, vệ sinh và đánh bóng bề mặt chày cối. Thay thế dụng cụ bị mòn.

4. Hiện tượng rỗ 

Đây là một dạng đặc biệt của hiện tượng dính, xảy ra khi vật liệu bị dính vào các chi tiết chữ viết hoặc logo được khắc trên bề mặt chày, khiến chữ trên viên thuốc bị mờ, không rõ nét hoặc bị rỗ.

Nguyên nhân:

• Thiết kế chày: Chữ khắc quá nông, sắc cạnh hoặc có góc nhọn.

• Tính chất nguyên liệu: Độ dẻo cao, dễ bám dính vào các chi tiết nhỏ.

• Bôi trơn kém.

Biện pháp khắc phục:

• Thiết kế logo, chữ viết trên chày với độ sâu và góc cạnh phù hợp (thường là 0.1-0.2mm với góc 30°).

• Cải thiện công thức với chất bôi trơn tốt hơn.

• Đảm bảo bề mặt chày luôn được đánh bóng hoàn hảo.

>>> Xem thêm: Máy Dập Viên Nén ZP-19B (MHND-D15): Dập nhanh, dễ điều chỉnh

5. Phân bố màu không đều

Viên thuốc xuất hiện các đốm màu loang lổ, không đồng nhất. Lỗi này chủ yếu ảnh hưởng đến thẩm mỹ và làm giảm độ tin cậy của người dùng.

Nguyên nhân:

• Pha trộn không đều: Chất màu (màu thực phẩm, bột màu) không được trộn kỹ với các thành phần khác.

• Khác biệt về kích thước hạt: Sự chênh lệch kích thước hạt giữa chất màu và các thành phần khác gây ra hiện tượng tách lớp.

• Độ ẩm: Có thể làm thay đổi màu sắc cục bộ.

Biện pháp khắc phục:

• Tăng thời gian và cải thiện kỹ thuật pha trộn để đảm bảo chất màu phân tán đồng đều.

• Nghiền mịn chất tạo màu hoặc sử dụng dạng paste/lỏng để dễ dàng phân tán.

• Kiểm soát chặt chẽ độ ẩm trong toàn bộ quy trình.

6. Xuất hiện viền mỏng

Một lớp vật liệu mỏng, như một "viền" thừa, xuất hiện xung quanh đường rìa của viên thuốc, thường là ở đường phân cách giữa hai chày trên và dưới.

Nguyên nhân:

• Độ mòn của khuôn (die) và chày: Khe hở giữa chày và khuôn quá lớn do mài mòn, cho phép vật liệu chảy ra ngoài.

• Lực nén quá cao: Đẩy vật liệu ép vào các khe hở dù là nhỏ nhất.

• Tính chất nguyên liệu: Độ dẻo quá cao.

Biện pháp khắc phục:

• Thường xuyên kiểm tra và thay thế khuôn, chày bị mòn.

• Điều chỉnh lực nén về mức tối ưu, tránh lực quá cao không cần thiết.

• Hiệu chỉnh máy để đảm bảo các chày ăn khớp chính xác với khuôn.

7. Sứt mẻ cạnh viên

Các cạnh hoặc góc của viên thuốc bị vỡ thành những mảnh nhỏ sau khi dập hoặc trong quá trình bao gói, vận chuyển.

Nguyên nhân:

• Độ cứng viên không đủ: Viên quá giòn, dễ vỡ.

• Thiết kế viên: Các cạnh quá sắc hoặc góc quá nhọn.

• Giai đoạn đẩy viên ra khỏi khuôn: Thiết bị đẩy (ejection) gây va đập làm vỡ viên.

Biện pháp khắc phục:

• Tăng lực nén hoặc điều chỉnh công thức để cải thiện độ bền cơ học của viên.

• Thiết kế viên với các cạnh bo tròn, góc cạnh thoải hơn.

• Điều chỉnh hành trình và tốc độ của bộ phận đẩy viên để hoạt động nhẹ nhàng hơn.

8. Vết nứt

Các vết nứt nhỏ, thường xuất hiện trên bề mặt hoặc men viên thuốc ngay sau khi dập hoặc trong quá trình bảo quản.

Nguyên nhân:

• Ứng suất bên trong: Sự co giãn không đồng đều giữa lõi viên và lớp bao do khác biệt về độ ẩm, nhiệt độ.

• Lực nén quá cao: Gây ra biến dạng đàn hồi lớn, khiến viên "giãn nở" sau khi được đẩy ra khỏi khuôn và bị nứt.

• Tốc độ dập quá nhanh.

Biện pháp khắc phục:

• Giảm tốc độ dập để vật liệu có thời gian giải phóng ứng suất.

• Điều chỉnh lực nén về mức vừa đủ.

• Cân bằng độ ẩm và nhiệt độ phù hợp cho nguyên liệu trước khi dập.

9. Ấn kép

Trên một viên thuốc xuất hiện hai dấu ấn chồng lên nhau hoặc lệch vị trí, làm hình in bị nhòe.

Nguyên nhân:

• Cơ cấu máy: Lỗi kỹ thuật của máy khiến chày trên di chuyển không ổn định, chạm vào viên thuốc hai lần.

• Rung động máy: Máy chạy không ổn định, gây rung.

Biện pháp khắc phục:

• Bảo trì, hiệu chuẩn và siết chặt các bộ phận cơ khí của máy dập viên.

• Đảm bảo máy được đặt trên mặt phẳng vững chắc, giảm thiểu rung động.

>>> Xem thêm: So sánh viên nén bao phim và viên nén bao đường CHI TIẾT

10. Độ dày và trọng lượng không đồng đều

Các viên thuốc trong cùng một mẻ có kích thước (độ dày) và trọng lượng chênh lệch nhau vượt quá giới hạn cho phép, ảnh hưởng trực tiếp đến độ chính xác liều lượng.

Nguyên nhân:

• Khả năng chảy của hạt kém: Hạt không chảy đều vào các lỗ khuôn, dẫn đến lượng chất đong đoán không chính xác.

• Máy móc: Hệ thống cấp liệu (feeder) hoạt động không ổn định, tốc độ máy quá cao, hoặc chày cối bị mòn.

Biện pháp khắc phục:

• Cải thiện khả năng chảy của hạt thông qua tạo hạt, thêm chất trợ chảy (glidant).

• Điều chỉnh tốc độ máy cho phù hợp với đặc tính nguyên liệu.

• Bảo trì và vệ sinh hệ thống cấp liệu thường xuyên.

• Kiểm soát trọng lượng viên tự động bằng thiết bị cân check-weighter trên máy.

Lời kết

Hiểu rõ nguyên nhân làm thành phẩm viên nén không đạt và áp dụng các biện pháp khắc phục phù hợp là bước quan trọng để nâng cao chất lượng viên nén. Để tối ưu quy trình sản xuất, bạn có thể tham khảo các máy dập viên nén Minh Huy – thiết bị hiện đại, bền bỉ và đạt chuẩn công nghiệp, giúp cải thiện độ đồng đều, giảm khiếm khuyết và đảm bảo thành phẩm chất lượng cao.

Thông tin liên hệ:

• Website: https://thietbiminhhuy.vn/

• Fanpage: https://www.facebook.com/thietbiminhhuy

• Hotline: 0911.223.854

• Email: thietbiminhhuy@gmail.com